default-output-block.skip-main
National | Hāpai Te Hauora

Ko te reo Māori he ara ki te hauora me te oranga

Ko te rāngai hauora Māori e kimi āwhina atu ana i te rāngai pāpāho Māori me ngā mātanga reo Māori ki te whakakaha ake i te whakamahinga o te reo Māori i te ao hauora.

He whakahaere wānanga te mahi a te ratonga hauora Māori tūmatanui, a Hāpai Te Hauora ki Rotorua i tēnei rā ki te kōkiri i te kaupapa me te whakaaro, mā te reo hoki e ora ake ai ngā hapori.

Hei tā Michale Naera, heamana o Te Mana Hauora, he uaua ki ētahi tūroro Māori te mārama ki ngā rerenga kōrero hauora reo pākeha, ā, ka māmā ake me he Māori te reo.

E ai ki tētahi kaiwhakahaere o Hāpai Te Hauora, ki a Paora Brosnan, ko te hunga kua tae atu ka kimi huarahi "ki te whakarangatira i te reo Māori ki roto i ō rātou takiwā kia ora ake ai ngā hapori".

Engari hei tāna, "i roto i ngā tau ka huri ake ki muri, kaare anō kia āta whakaritea mai tētahi rautaki e ngātahi atu ai te pounga waihoe o te reo Māori ki roto i te ao hauora". Hei tino tauira hei tāna, "i roto i te Kowheori i ngā marama e ono, e hia kē nei ngā kupu mō te mate Kowheori i te tīmatanga rā."

E tūmanako ana a Brosnan, ka mātāmua ake te reo i ngā whakatakotoranga mahere anamata o ngā rāngai maha, mai i te ao pāpāho ki te hauora.

"Ahakoa te hauora, ahakoa te mātauranga, ahakoa te Kāinga Ora, ērā momo āhuatanga katoa ko te rauora o te reo ki roto i ērā āhuatanga katoa. Koirā te whakaaro nui i whakaarohia e mātou, o Hāpai Te Hauora," te kī a Rangi McLean, kaitautoko i a Hāpai Te Hauora.

E ai ki te hea o Te Mana Hauora hoki, he māramatanga kei roto i te reo Māori.

E kawea ana te reo Māori ki te ao hauora

“Pēnei te tauira nei, ko te schizophrenia, ko te pōrangirangi. Ko te pōrangirangi mai i te whenua ki te rangi e tū ake rā, koirā te rongoā mai i a Io Matua e tū ake rā. Ko te schizophrenia mai i te UK. Koirā te mauri kei roto i te reo mō ngā hapori katoa, mō ngā hauora katoa."

I te tau 1998 i whakatūria ko Hāpai Te Hauora hei hono atu ki a Ngāti Whātua, ki a Waikato-Tainui, ki Te Whānau o Waipareira hei kāhui i te ao hauora. He maha ngā kirimana mahi a Te Whatu Ora e puritia ana e Hāpai Te Hauora.