default-output-block.skip-main
National | Kapa haka

Ka whakarite a Tūtara Kauika ki Rangataua mō Te Matatini - Pūrongo Motuhake

Tērā ngā wero o te iwi o Tauranga Moana i ngā tau kua hori, ko te totohutanga o te waka o Rena, ngā tautohetohenga ki rō kōti taiao, me ngā whakamaumaharatanga kotahi rau rima tekau o te pakanga ki Pukehinahina.  Ko ēnei kaupapa hei hiringa mō ngā kaihaka tore kaihuruhuru ko Te Matatini a Tūtara Kauika ki Rangataua.

E ai ki tētahi kaiako o te rōpū, a Awanui Black, “Tēnei kapa haka a Tūtara Kauika, he kapa haka ā-iwi, ā-whānau, ā-hapū. Nāku anō i whakatū i te tau 1994.  Torutoru noa iho o mātou i reira i te parakatihi tuatahi, nō tēnei rā , ā, kua puta te ihu.”

Ki tā tētahi kaihaka o te rōpu, a Iharaira Blake, “Hīkaka ana te wairua kia whakakanohi a Ngāi Te Rangi, i a Ngāti Ranginui, i a Ngāti Pūkenga, kia rongona whānuitia a mātou kōrero, kia rongona te iwi, āe, ka mahi kapa haka tātou ki Tauranga Moana.”

Hei tā a Aurere Thatcher, he kaihaka anō o te rōpū, “I whānau mai au i roto i tēnei rōpū, ko ōku mātua i tū ai i te tīmatanga, arā, i āhau e tekau mā rima aku pakeke koira i tū ai ki runga i te atāmira ki Ōpōtiki.”

Ko Blake tērā e mea ana, “Te tau rua mano mā whā, i tū taua tahi ki roto i te whārua o Ruatoki, ki reira i huataki ake ai pea te huarahi, te mahi kapa haka e kite ai i tēnei rā.  I rangona mai tētahi tangata i tētahi paku pātai, ka mahi kapa haka koutou ki Tauranga Moana?  Ka tino hēmanawa pea, kua rua tekau tau mātou e takahī ana i tēnei huarahi.”

E ai ki a Black, “Ehara te rohe o Tauranga i te rohe kapa haka nē, e mea ana tērā rohe he rohe kapa haka tērā engari te moana o Tauranga kare kau ana, ka kitea.  Ākuanei ka, me kī, ka wahangū pea te hunga ka kōrero pērā.”

Hei tā tētahi atu kaiako mō te rōpū, a Teraania Ormsby, “Kua whātoro atu ngā whakaaro ki ngā āhuatanga katoa kua pā māi ki a mātou, te whānau pani, Pūkehinahina, ko ngā take o te kāinga nei.  Ko tāku noa iho, ko te tino tohu ki te kapa, ki āku kaihaka, kia whakakanohi mai ai ngā kanohi o a mātou mātua tipuna.  Kāore he whainga i tua atu i tēnā.  Ka haria atu tērā i runga i te ihi, te wehi, te wana me te mana.  Kātahi rā ka eke ki tō mātou e wawatahia nei.”

Ki tā Black, “Kua ea wērā o ngā wawatanga o te hunga kāore i konei ināianei, ngā whānau kāore i koinei ināianei, ngā tāngata matemate rā i roto i ngā tau kua ea.  Me te tūmanako rā ia ka tae ki mua i te aroaro o te motu i runga i te whakaaro mō Tauranga Moana ngā painga.  Kaua mō tēnā wāhanga, mō tēnā wāhanga anake, engari mō te katoa, mō te katoa o Tauranga Moana.”