Kua whakawhiti kōrero a Ward Kamo o te tarahiti o Ngāti Mutunga ki Wharekauri me Chatham Rock Phosphate, te kamupene kua tuku tono atu ki te Kāwanatanga mo tētahi raihana maina i te Chatham Rise.
Ko te ruarua o ngā tūnga mahi tētahi o ngā take nui i haere atu ai te Pirimia a John Key, ki Rēkohu Wharekauri i tērā tau. I reira ko tāna whakatau, i te kaha hiahia te Kāwanatanga ki te whakaora i te ōhanga o taua wāhi, ā ko tāna anō ko te mahi maina tētahi o ngā huarahi ka taea te tutuki i taua wawata.
E ai kia Ngāti Mutunga o Wharekauri, mā ngā mahi maina pea e rongoatia ai aua raru. Ko tā te tumu whakarae o te tarahiti a Ward Kamo e whakaaro nui ana rātou ki ngā kaupapa katoa ka taea te whakaritea tūranga mahi mo ngā rangatahi me te hunga Māori e noho ana ki reira.
Kua tono raihana te kamupene, Chatham Rock Phosphate, ki te maina i te pae i te riu moana e kiia ana ko Chatham Rise. He nui ngā pūkawa tūtae whetū i reira. He piriona tāra te wāriu. Ko te hiahia a Ngāti Mutunga o Wharekauri ko te whai wāhi, ko te whai mana ki aua mahi.
Ko tā Ward Kamo he hiahia no rātou ki te whakaako i a rātou rangatahi ki ngā tikanga o ēnei mahi kia taea e rātou te whai wāhi ki ngā āhuatanga katoa o ēnei mahi. Mā tērā, pea ka taea e ngā rangatahi te noho tonu ki runga i tā rātou motu nā te mea nā te iti rawa o ngā tūranga mahi e wātea ana i reira i tēnei wā tonu, e kore rawa rātou e taea te noho ki reira.
I tērā tau, nā te tino whakahē a te Māori ki ngā mahi maina, kounua a te kamupene taniwha, a Petrobras āna tono maina mo te Raukūmara. Ahakoa e mōhio ana a Kamo ki ngā tāpokopokotanga ki te taiao, ko tāna whakapono ka taea te whakangāwari i aua raru. Ko tāna, ehara aua mahi i te mahi kino, heoi ko te tikanga hei tāna kia whakaritea i ētahi kaupapa kaha rawa ki te whakatika raru taiao, ki te whakapaipai ake i ngā raru mēnā he raru ka puta mo te taiao i aua mahi.
Ko te tūmanako a Chatham Rock Phosphate hei te tau 2015 timata ai ngā mahi maina ki reira.
Kairīpoata: Ripeka Timutimu